O Islandii…

Islandia w Pigułce…
Niewielkie państwo w północno-zachodniej Europie położone na wyspie Islandia i kilku mniejszych wyspach u styku dwóch płyt tektonicznych. Islandia jest jednym z krajów nordyckich. Wyspa posiada wiele czynnych wulkanów, m.in. Heklę, Katlę, Askję, Grimsvötn oraz Öræfajökull z wierzchołkiem Hvannadalshnúkur. O aktywności wulkanicznej  świadczą liczne gorące źródła, gejzery. Kraj w dużym stopniu wykorzystuje energię geotermalną do ogrzewania mieszkań i produkcji energii elektrycznej. Głównym miastem jest jego stolica Reykjavík, gdzie mieszka 119,1 tys. mieszkańców, czyli blisko 2/5 ludności kraju. Natomiast w całym regionie stołecznym mieszka 3/5 ludności kraju. Środkowa (interior) oraz wschodnia część kraju zamieszkała w bardzo małym stopniu.
Islandię od brzegów Norwegii dzieli 950 km, a od Grenlandii tylko 250km.

Stolica: Reykjavik
Waluta: Korona Islandzka (ISK)
Język: Islandzki
Populacja: 326.000 osób
Powierzchnia: 103 125 km²
Strefa czasowa UTC ±0 (-2h w lecie, -1h w zimie do czasu polskiego)
Owce: Wg różnych danych nawet do 1000000 sztuk
Główne lotnisko: Keflavik Airport
Najwyższy wulkan i szczyt: Hvannadalshnúkur 2110m.n.p.m
Największe jezioro: Þingvallavatn
Najwyższy wodospad: Glymur (198 metrów)
Największy lodowiec: Vatnajökull (11% kraju pokrywają lodowce)

Drogi
Na Islandii kultura kierowców bardzo wysoka, kierowcy jeżdżą ostrożnie, przyzwyczajeni do trudnych warunków na drogach zimą. Za łamanie przepisów drogowych policja nakłada dość wysokie mandaty. Wielu kierowców jeździ na oponach zimowych przez cały rok. Znaczna część dróg, także tych głównych zbudowana została na wysokich nasypach. Umożliwia to łatwiejsze ich odśnieżanie w zimie. Równie dużo jest dróg nie asfaltowych, gdzie ruch przez cały rok jest niewielki lub przez wiele miesięcy drogi te są zamknięte przez zaleganie sporych ilości śniegu.
Główną i najdłuższą drogą na wyspie jest Route 1 (The Ring Road, Þjóðvegur). Jej długość to 1332 kilometry i w 97% pokryta jest asfaltem. Jedynie w okolicach miasteczka Breiðdalsvík wciąż jeździ się po szutrze na odcinku kilkudziesięciu kilometrów. Ważniejsze węzły przesiadkowe, stacje benzynowe oraz większe sklepy poza aglomeracją Reykjaviku znajdują się w Selfoss, Vik i Myrdal, Höfn, Egilsstaðir, Akureyri, Blönduós, Borgarnes. Droga w większości jest jednopasmowa, jedynie w okolicy stolicy kilka odcinków z dwoma lub więcej pasami w każdym kierunku. Na północ od stolicy na drodze nr 1 znajduje się płatny tunel Hvalfjörður poprowadzony pod dnem morskim, dzięki któremu można skrócić podróż o 61km. Długość tunelu to 5770m, z czego 3750 metrów znajduje się pod fiordem Hvalfjörður w najniższym punkcie jezdnia schodzi 165 metrów poniżej poziomu morza. Droga nr 1 utrzymywana jest jako przejezdna przez cały rok.
Pomiędzy miastem Egilsstaðir i miasteczkiem Reykjahlíð na drodze nr 1, czyli na dystansie ponad 160km nie ma możliwości zatankowania pojazdu i zrobienie zakupów!

MOP
Poza Reykjavikiem na drodze nr 1 jest wiele miejsc postojowych, na których jednak nie ma nawet kosza na śmieci, czy też toalety. Duże stacje benzynowe (N1, Orkan) znajdziemy co kilkadziesiąt kilometrów i z reguły połączone są ze sklepem, restauracją i miejscem odpoczynku dla podróżnych. Na stacjach można liczyć na darmową toaletę, Wi-fi, gniazdko elektryczne, w niektórych są też kuchenki mikrofalowe oraz opiekacze do pieczywa podobnie jak przy niektórych większych sklepach. Najlepsze stacje to N1 Varmahlíð, N1 Staðarskáli, N1 Blönduós, N1 Hvolsvöllur, Orkan Skaftafell, Orkan Grábrók.

Zupa
Wiele restauracji na Islandii jako główne menu oferuje zupę. Zwykły wywar z warzyw lub na mięsie z baraniny z pieczywem, czasami domowej roboty. W zimie zapewne jest to najprostsze do zrobienia danie na ciepło, które najszybciej rozgrzewa, ale podawana jest także latem. Koszt posiłku to 1200-2500ISK. Przeważnie obsłużyć trzeba się samemu, możliwy przynajmniej jeden refill.

Zakupy
Poza stolicą, gdzie sklepów jest całe mnóstwo zakupy najkorzystniej robić w sieciach Bonus (Selfoss, Akureyri, Egilsstaðir, Borgarnes). W stolicy poza Bonusami są jeszcze konkurencyjne Kronan oraz Netto. W Höfn jest tylko Netto, w Djúpivogur, Reykjahlíð, Blönduós oraz Laugarvatn mniejsze sklepy Samkaup. W miasteczku Vopnafjörður na wschodzie kraju zakupy można zrobić w sklepie Kauptun. Pomiędzy miejscowościami, szczególnie na wschodzie kraju ciężko spotkać na trasie jakiekolwiek miejsce na uzupełnienie zapasów. Czasami wyrośnie jakiś Guesthouse lub mała restauracja, w której można zjeść posiłek. Przy większych atrakcjach turystycznych Islandii (Seljalandsfoss, Skogafoss, Reynisfjara, Jökulsárlón, Goðafoss, Strokkur, Gullfoss) można spotkać małe restauracje i sklepy z pamiątkami, w których można kupić cokolwiek na ząb, niestety w bardzo wysokich cenach.
Na Islandii nie ma sieci fastfood MacDonald’s. Islandczycy stworzyli jednak markę Metro, która oferuje bardzo podobne produkty. Restauracje sieci KFC można spotkać tylko w okolicach Reykjaviku i jedną w Selfoss. Sieć kanapkowa Subway ma swoje restauracje w Selfoss, Egilsstaðir, Akureyri i wiele w stolicy. Subway oferuje najtańszą kawę na wyspie 227ISK (mała, bez refill), ceny kanapek zaczynają się od 600-700ISK.

Alkohol
Na Islandii alkohol można kupić wyłącznie w państwowych sklepach pod nazwą Vinbudin. W zwykłych sklepach alkoholu kupić nie można, poza słabymi piwami do 2,25% alkoholu, typu radler i cydr. Sprzedaż alkoholu ograniczona godzinowo w piątki i soboty. W niedzielę sklepy alkoholowe zamknięte.

Skyr
Skyr to tradycyjny islandzki produkt mleczarski podobny do jogurtu. Tradycyjny skyr wyrabiano z surowego mleka, a obecnie produkuje się go z odtłuszczonego mleka. Skyr można kupić praktycznie w każdym islandzkim sklepie w wielu wersjach smakowych oraz naturalny bez dodatków. Opakowanie kosztuje około 150-400 ISK w zależności od wielkości opakowania. Serek (jogurt) produkowany jest z odtłuszczonego pasteryzowanego w temperaturze 90-100 °C krowiego mleka, dodaje się do niego bakterie probiotyczne. Zawiera aż 10-16 gramów białka na 100 gramów produktu, około 3 gramy węglowodanów i zaledwie od 0,5 do 2g tłuszczów, а także, podobnie jak i wszystkie mleczne produkty, wapń i witaminy. Niektóre smakowe wersje słodzone są naturalnym słodzikiem – stevią, a w innych można znaleźć duże kawałki owoców. Będąc na Islandii zjadłem wszystkie możliwe smaki skyra. Był to mój ulubiony islandzki produkt, ale również najbardziej dostępny, także cenowo.

Ceny
Islandia to bardzo drogi kraj. Ceny w porównaniu z polskimi są wyższe o nawet 200-300%, a czasem nawet jeszcze więcej. Zdecydowaną większość produktów Islandia musi importować z innych krajów Europy. Na półkach zobaczyć można produkty głównie z Niemiec i UK, także tanie marki sieci Euroshopper z brytyjskimi cenami. Oczywiście można spotkać też produkty z Polski, głównie są to słodycze. Czekolady, praliny, ptasie mleczko, bombonierki i batoniki Prince Polo, które podobno mieszkańcy Islandii uwielbiają. Niestety znają tylko klasyczne, a o mlecznym Prince Polo nie słyszeli.

Przykładowe ceny (czerwiec 2016)
chleb: 300-600ISK
mleko: 120-200ISK
banany: 900ISK
skyr: 150-400ISK
czekolada: 88-600ISK
ryby w puszce: 150-500ISK
piwo: 270-1200ISK
paliwo: 95 – 2050ISK ,ON – 1900ISK
kawa w restauracji/stacji paliw – 227-600ISK

Klimat i Pogoda
Islandia leży w strefie klimatu umiarkowanego chłodnego typu morskiego lub też strefy klimatu arktycznego oraz umiarkowanego w bliskiej odległości od Koła Podbiegunowego. Charakterystyczną cechą klimatu Islandii są stosunkowo łagodne zimy, ale też chłodne lata. Nie mogę się zgodzić z opinią o bardzo zmiennej pogodzie na wyspie. Podczas 17 dni na Islandii dwa pierwsze oraz jeden ostatni były deszczowe, a pozostałe słoneczne i ciepłe. Jedynym naprawdę zmiennym czynnikiem atmosferycznym był wiatr, który często zmieniał swój kierunek i siłę. Podawane wartości temperatury i opadów na miesiąc czerwiec również nie zgadzały się z moimi obserwacjami. Opadów było mniej, a temperatury dużo wyższe.

Interior
Islandzki interior to najbardziej dziki i bezludny obszar w Europie. Spora środkowa część wyspy to czarna pustynia, po której poruszają się przeważnie tylko turyści w wypożyczonych autach z napędem 4×4 lub zorganizowane grupy z przewodnikiem. Moja przygoda z interiorem ograniczyła się niestety do jazdy asfaltowym odcinkiem głównej drogi nr 1 na wchodzie kraju, a i tak po jednym dniu jazdy miałem mały problem z brakiem wody pitnej. Jadąc przez księżycowy krajobraz w oddali obserwować mogłem jedynie wysokie na 1500m wulkany i ich białe, spływające jęzory lodowców. Powodem do radości na tym półpustynnym terenie jest choćby niewielka roślina lub przelatujący ptak.

Flora
Roślinność drzewiasta Islandii jest bardzo uboga.  Niewielkie skupiska leśne tworzą brzozy, modrzew, świerk i krzewy. Największe lasy spotyka się w okolicach Akureyri oraz na wschodzie kraju. Przykładem jest jeden z największych lasów Hallormsstaðursskogar niedaleko jeziora Lagarfljót.
Najczęstszymi formacjami roślinnymi Islandii są łąki i tundra. Do pospolitych roślin islandzkich należą: wrzos, łubin, czarna jagoda, żurawina, krzaczaste gatunki wierzby i brzozy. Bardzo rozległe tereny pokrywają mchy, trawy i porosty.

Fauna
Jedynym ssakiem, uważanym za rodzimy gatunek jest islandzki lis arktyczny. W 17-stym wieku ze Skandynawii sprowadzono renifery jednak z powodu trudnej hodowli zdziczały i żyją wolno w małych grupkach. Na Islandii nie zamieszkują płazy ani gady, za to jest cała gama owadów.
W przybrzeżnych wodach Islandii można spotkać 20 gatunków ssaków morskich: foki, morsy i walenie (delfiny, orki, wieloryby). W wodach słodkich Islandii żyje 5 głównych gatunków ryb: łososie, pstrągi, węgorze, palie i cierniki. W wodach słonych występuje ogromna różnorodność gatunków: dorsz, łupacz, witlinek, flądra, sola, śledź, rekin grenlandzki, isa.
Islandia to prawdziwy raj dla ornitologów. Na stałe zamieszkuje Islandię ok. 70 gatunków ptaków. Wśród najpopularniejszych wymienić można: mewy, nurzyki, wydrzyki, maskonury, alki, głuptaki, fulmary, kormorany, ostrygojady, gęsi, łabędzie, kaczki a także ptaki łowne jak: orły bieliki i sowy śnieżne. Maskonury będące symbolem Islandii można spotkać w miesiącach letnich w północno- zachodniej części wyspy na Zachodnich Fiordach na klifie Látrabjarg. Na wyspie jest jeszcze kilka innych klifów, np. na południu Islandii, jednak tam szansa na spotkanie tych ptaków jest dużo mniejsza.

Wulkany
Islandia dzięki swojemu położeniu u zbiegu dwóch płyt tektonicznych posiada aż 130 wulkanów z czego tylko 18 jest czynnych. Największy z nich to Askja. Jego wybuch w 1875 spowodował deszcz popiołu w Sztokholmie. W 1783 roku wulkan Laki pokrył lawą przeszło 500 km². Wskutek tego wybuchu zginęła olbrzymia liczba zwierząt hodowlanych, co spowodowało klęskę głodu, ta zaś pociągnęła za sobą śmierć 9500 osób (20% ówczesnej ludności wyspy). Najaktywniejszym islandzkim wulkanem jest Hekla (1447 m n.p.m.), a najwyższym Öræfajökull – jego najwyższy wierzchołek to Hvannadalshnukur (2119 m n.p.m.). Trzęsienia ziemi są częste i nieraz w skutkach bardzo groźne, podobnie jak wybuchy wulkanów. Bardzo liczne i związane z wulkanami są gorące źródła, często wykorzystywane do celów gospodarczych (wody geotermalne).

Sieci GSM
Główne sieci komórkowe na Islandii to Siminn, Nova i Vodafone. Jak na tak drogi kraj rozmowy telefoniczne do Polski i rozmowy odebrane z Polski są tańsze niż w innych krajach Europy. Podobnie SMS/MMS oraz transfer danych. Do cen zgodnych z cennikiem u swojego operatora doliczana jest jedynie niewielka dopłata. I tak za połączenie wykonywane doliczane jest dodatkowo 0.25zł za minutę, za połączenie odebrane, MMS i 1MB danych doliczane jest tylko 0.05zł, za SMS 0.10zł. Jedynym minusem jest fakt, że poza większymi miasteczkami nie miałem zasięgu. O wiele częściej i łatwiej znaleźć Wi-Fi niż zasięg GSM. W razie sytuacji nagłej można się dodzwonić na numer ratunkowy 112 z każdego miejsca na wyspie, nawet jeśli nie jest się w zasięgu żadnej z sieci.